Sám hối và canh tân đời sống

CHÚA NHẬT III MÙA CHAY

Xh 3, 1-8a.13-15; 1 Cr 10,1-6.10.12; Lc 13,1-9

Một trong những chủ đề chính yếu của Lời Chúa hôm nay là sám hối và canh tân đời sống. Đây là sứ điệp cốt lõi của Tin Mừng và là lời mời gọi chính yếu của Mùa Chay thánh. Khởi đầu sứ vụ rao giảng, Đức Giêsu mời gọi: “Anh em hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,5).

Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu quả quyết hai lần rằng: “Tôi nói cho các ông biết… nếu các ông không sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết như vậy” (Lc 13,3.5).

Từ sám hối hay hoán cải trong tiếng Hy lạp là metanoia, có nghĩa là thay đổi tư tưởng, não trạng, cách suy nghĩ, ý thức và tâm trạng của một người. Giáo Hội dùng từ “sám hối” để nói về sự thay đổi tận căn của toàn bộ đời sống, là từ bỏ đời sống cũ, trở về với Thiên Chúa, trở thành một con người mới trong Chúa Kitô.

Mùa Chay là thời gian thuận tiện nhất để mỗi người Kitô hữu sám hối và đổi mới con người mình. Đổi mới là quy luật của sự phát triển và tiến bộ. Chúng ta quan sát thiên nhiên trong những ngày mùa đông giá lạnh, cây cối trở nên cằn cỗi, trơ trụi và không còn sức sống. Nhưng khi mùa xuân về, khí trời ấp áp, cây cối bừng dậy sức sống, chúng đâm chồi nảy lộc, trổ hoa muôn màu sắc trông thật đẹp mắt. Thiên nhiên và sự sống xung quanh chúng ta thật kỳ diệu! Qua sự kiện này, chúng ta nhận thấy rằng đổi mới là quy luật của phát triển nơi thiên nhiên.

Trong Cựu Ước (bài đọc I), dân Do Thái phải chịu cảnh áp bức và nô lệ ở Ai Cập trong nhiều năm trời. Thiên Chúa thấy rõ cảnh khổ cực và lắng nghe tiếng kêu than của dân Người. Thiên Chúa giải thoát dân thoát cảnh nô lệ bằng việc sai ông Môsê đến, lãnh đạo dân xuất hành, vượt qua Biển Đỏ, sa mạc, tiến về đất hứa (x. Xh 3,1-15). Câu chuyện Xuất Hành muốn nói rằng: để thoát cảnh nô lệ và có một đời sống mới, họ phải từ bỏ đời sống cũ là kiếp nô lệ ở Ai Cập, lên đường đến một nơi mới, sống cuộc sống mới.

Đối với người Kitô hữu, sám hối và đổi mới là quy luật của sự tiến bộ và nên thánh. Vì thế, Thiên Chúa mời gọi chúng ta phải đổi mới liên lỉ. Tuy nhiên, chúng ta thử hỏi rằng chúng ta cần phải đổi mới như thế nào?

Thiên Chúa không muốn chúng ta chỉ đổi mới ở bên ngoài như thay đổi dáng dấp, cách ăn mặc, hay nơi chốn sinh sống, nhưng phải đổi mới triệt để từ bên trong, đổi mới toàn bộ con người và đời sống của chúng ta.

Thánh Phaolô trình bày về sự đổi mới triệt để và toàn vẹn qua ba bước sau đây:

1- Bước I: đổi mới là cởi bỏ con người cũ

Thánh Phaolô mời gọi: “Anh em phải cởi bỏ con người cũ với nếp sống xưa, là con người phải hư nát vì bị những ham hố lừa dối” (Ep 4,22). Theo ngài, cởi bỏ con người cũ là cởi bỏ “con người thuộc hạ giới,” con người sống theo xác thịt với những hành vi đó là: “Dâm bôn, ô uế, phóng đãng, thờ quấy, hận thù, bất hòa, ghen tuông, nóng giận, tranh chấp, chia rẽ, bè phái, ganh tỵ, say sưa, chè chén, và những điều khác giống vậy (Gl 5,20-21).

Mùa Chay là cơ hội quý báu để chúng ta cởi bỏ con người cũ, từ bỏ các thói hư tật xấu trong chúng ta. Nếu không có thay đổi, chúng ta sẽ không có sự tiến bộ về nhân đức và sẽ không được thừa hưởng hạnh phúc Nước Trời.

2- Bước II: “Phải để Thần Khí đổi mới tâm trí anh em” (Ep 4,23).

Chúa Thánh Thần là Đấng đồng hành với chúng ta “mọi ngày cho đến tận thế.” Người uốn nắn chúng ta trở nên con người mới trong Chúa Kitô. Chúng ta cần Chúa Thánh Thần biến đổi tâm trí và con người yếu hèn của mình. Bởi vì, mọi sai lầm bắt nguồn từ suy nghĩ và thiếu hiểu biết của chúng ta đối với đường lối của Thiên Chúa. Chúng ta hãy để cho Chúa Thánh Thần biến đổi tâm thần, nghĩa là biến đổi tầm nhìn, tư tưởng, nghĩ suy của con người cũ, để có tầm nhìn và suy nghĩ của Thiên Chúa, hướng tới sự thật, trở nên con người mới, mạnh mẽ hơn, hăng say hơn và nhiệt thành hơn.

3- Bước III: Mặc lấy con người mới trong Chúa Kitô

“Anh em hãy mặc lấy con người mới, là con người đã được sáng tạo theo hình ảnh Thiên Chúa để thật sự sống công chính và thánh thiện” (Ep 4,24). Thánh Phaolô quả quyết rằng: “Quả thế, bất cứ ai trong anh em được Rửa tội để thuộc về Đức Kitô, đều mặc lấy Đức Kitô” (Gl 3,27). Ngài cũng mời gọi: “Anh em hãy mặc lấy Chúa Giêsu Kitô” (Rm 13,14).

Quả thế, Đức Giêsu là con người mới và kiểu mẫu cho chúng ta. Mỗi người Kitô hữu được tạo dựng và tiền định để trở nên giống Chúa Kitô. Nếu cởi bỏ con người cũ là lột bỏ những thói hư tật xấu, thì trở nên con người mới là mặc lấy Chúa Kitô, trở nên đồng hình đồng dạng với Người, mặc lấy những tâm tình của Chúa Kitô, đó là lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hòa và nhẫn nại, chịu đựng lẫn nhau, và tha thứ cho nhau (x. Cl 3,12-14).

Vì thế, chúng ta được mời gọi từ bỏ đời sống cũ, mặc lấy đời sống mới bằng cách rèn luyện các nhân đức, thực hành những giá trị Tin Mừng mà Chúa Giêsu đã dạy, sống như Chúa đã sống. Chỉ bằng cách đó, chúng ta mới có thể được biến đổi toàn bộ con người chúng ta theo khuôn mẫu là Chúa Kitô, từ suy nghĩ, phán đoán, tình cảm, con tim, động lực sống và cả cách hành xử của chúng ta. Đó là con người mới, nhân cách mới, đời sống mới trong Chúa Kitô.

Lạy Chúa, Mùa Chay là mùa đổi mới. Xin cho mỗi người Kitô hữu biết sử dụng và sống thời gian Mùa Chay thánh này như là cơ hội để đổi mới chính mình, trở nên con người mới trong Chúa Kitô. Amen!

Lm. Phêrô Nguyễn Văn Hương